Pablo Picasso i Albert Einstein, królowa Wiktoria i król Wiktor Emmanuel III, kompozytor Piotr Czajkowski i pisarz Lew Tołstoj, papież Pius IX i sowiecki dyktator Józef Stalin, jazzman Duke Ellington i legenda animacji filmowej Walt Disney. Co łączyło tych ludzi?

Wszyscy nosili zegarki firmy Patek Philippe. Marki założonej w Szwajcarii przez Polaka.

Antoni Patek był uczestnikiem powstania listopadowego, odznaczonym Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. W krótkim czasie dorobił się fortuny. Interes swojego życia rozpoczął od skupowania mechanizmów zegarków od sławnych szwajcarskich mistrzów, aby następnie oprawiać je w eleganckie i drogie koperty i sprzedawać z zyskiem.

Współpraca z zegarmistrzami – najpierw Franciszkiem Czapkiem, a potem Adrienem Philippe’em – zaowocowała pionierską wizją produkcji zegarków kieszonkowych. Dzięki połączeniu doskonałej technologii z artystycznym designem firma Patek Philippe szybko stała się rozpoznawalna na całym świecie. Ekskluzywne zegarki nie tylko precyzyjnie mierzyły czas, ale i zarazem pełniły funkcję biżuterii.

Ich cena była i jest zawrotna. Najdroższy sprzedano za ponad 32 miliony dolarów. Stać na nie tylko najmożniejszych tego świata. Nie bez powodu Antoniego Patka nazywa się zegarmistrzem królów.

To wszystko – i o wiele więcej – można przeczytać w książce Benjamina Czapli Antoni Patek. Zegarmistrz królów. Śladami życia, która jesienią ubiegłego roku ukazała się nakładem wydawnictwa Iskry.

Autor podjął się trudnego zadania opisania życia i działalności legendarnego polskiego zegarmistrza. To zadanie złożone, ponieważ życiorys Antoniego Patka był dotąd słabo zbadany. Na szczęście autor jest historykiem, związanym z Biblioteką Śląską w Katowicach, więc kwerendy, przegrzebywanie archiwów i bibliotek nie są mu obce.

Owocem tej pasji i niezaspokojonej wiedzy na temat słynnego Polaka jest właśnie omawiana książka.

Zachowało się dość sporo materiałów źródłowych o Patku. Autor odnalazł je zarówno w polskich, jak i zagranicznych archiwach. Zdobył informacje wcześniej niepublikowane. Dzięki temu stworzył biografię pełną i ciekawą. Oczywiście pozycja ma pewne luki, ale niemożność ich wypełnienia – jak pisze autor – wynika z braku dostępnych źródeł.

Książka ukazuje niezwykłą postać polskiego patrioty i jego wyjątkowy zmysł biznesowy. Czapla stworzył ciekawą biografię człowieka zasługującego na większą obecność w świadomości Polaków. Przy tym jest to zajmująca lektura nie tylko dla miłośników historii i zegarmistrzostwa.

Robert Majewski

Benjamin Czapla, Antoni Patek. Zegarmistrz królów. Śladami życia, Wydawnictwo Iskry 2021, s. 350