Ostinato
Ars Antiqua Austria, Gunar Letzbor – violin, direction
Pan Classics 2023, PC 10444, TT: 73’25”

Ciaccona!
La Centifolia, Leila Shayegh – violin
Glossa Music 2023, GCD 924207, TT: 66’56”

„Ostinato” has an inspired soul that peeks out from underneath an attractive body. Gunar Letzbor traditionally follows faded traces, skilfully and lightly reveals the ruts that connect places and events, and, above all, offers an opportunity to experience unbounded joy. A blessed skill

Termin „ostinato” w muzyce oznacza wielokrotne powtarzanie struktury melodycznej (także harmonicznej lub rytmicznej), najczęściej w głosie najniższym (basso ostinato). Rozkwit tej techniki przypada na okres baroku, kiedy basso ostinato było podstawą niektórych form wariacyjnych, jak passacaglia i chaconna. Ale „ostinato” to też radość grania, przyjacielska rywalizacja dla muzyków, improwizacja, wzajemne inspirowanie się, które doprowadza do zrozumienia i porozumienia. 

Niemal w tym samym czasie ukazały się dwie płyty, które wypełniają barokowe kompozycje oparte na ostinacie. Gunar Letzbor i jego Ars Antiqua Austria podeszli do sprawy bardziej na serio, a Leila Shayegh wraz debiutującym tym nagraniem zespołem La Centifolia postawili na młodzieńczą energię. 

Gunar Letzbor wybrał na swoją płytę urozmaicony program. Znalazły się w nim zarówno kompozycje rzadko grywane, jak i te bardziej znane: chaconny Bertalego i Schmelzera, dwie sonaty skrzypcowe Bibera oraz utwory Georga Arnolda, Heinricha Döbela i Johanna Josefa Vilsmayra. Austriak podszedł też z pietyzmem do rekonstrukcji sekcji instrumentów continuo, czyli tych, które odpowiadają za realizację ostinata. Najnowsze badania muzykologiczne dowiodły, że salzburski dwór, na którym Biber był kapelmistrzem, dbał o specjalny akompaniament continuo. Używano do tego lutni, chitarry attiorba i colachone. Na potrzeby tego nagrania specjalnie zrekonstruowano te historyczne instrumenty. 

Ostinato znacznie ułatwia odbiór muzyki. Nie mniej, słuchając tej płyty nie odnoszę wrażenia, ze wykonawcom jakoś szczególnie zależało na nagraniu muzyki łatwej i przyjemnej. Ten album ma drugie dno – natchnioną duszę, która wyziera spod atrakcyjnego ciała. Gunar Letzbor tradycyjnie tropi zatarte ślady, wprawnie i lekko odsłania koleiny łączące miejsca i zdarzenia, a nade wszystko daje możliwość przeżywania niczym nieskrępowanej radości. Błogosławiona umiejętność. 

Zgoła odmienny charakter przyjęło nagranie Leili Shayegh i zespołu La Centifolia. Tytuł płyty – Ciaccona! – w zasadzie wyjaśnia wszystko. Ciaccona jest bowiem tańcem zbudowanym na fundamencie basso ostinato, podczas gdy głosy górne improwizują, rywalizują ze sobą i bawią się. Ciaccona prawdopodobnie przybyła do Hiszpanii z Ameryki Łacińskiej, a stamtąd w ekspresowym tempie zalał całą Europę. 

Ciaccony La Centifolii – niektóre znane, inne mniej (autorstwa Bertalego, Purcella, Schmelzera, Matteisa, Corellego) – to barwne i młodzieńcze widowisko muzyczne. Ten pełen powabu album jest kwintesencją przyjemności, jaka płynie ze słuchania muzyki barokowej. Już po pierwszym przesłuchaniu wiedziałem, że będzie mi wiernym towarzyszem w chwilach relaksu. 

Robert Majewski © 2023

Płytę Ostinato można kupić tutaj albo tutaj, a album Ciaccona! tutaj lub tutaj.