Zazwyczaj podczas bożonarodzeniowych spotkań przy świątecznym stole słuchamy kolęd. Dla tych, którzy chcieliby posłuchać innych niż tradycyjne, stworzyliśmy playlistę Szwecji, Hiszpani, Niemiec, Rosji, Ukrainy, Kanady, Dominikany i Nigerii.

1. Gustaf Nordqvist: Lip, jul, strålande jul

To utwór szwedzkiego kompozytora Gustafa Nordqvista. Tytuł tłumaczy się jako Boże Narodzenie, Boże Narodzenie, chwalebne Boże Narodzenie. Tekst mówi o tym, jak to zima zostaje przywołana i poproszona, aby „owinęła swoje białe skrzydła wokół krwi i zgiełku wojny, wokół wszystkich westchnień ludu”.

2. Cristóbal de Morales: O magnum, mysterium

Dawna kolęda hiszpańska, która łączy radość Bożego Narodzenia ze smutkiem Wielkiego Piątku.

3. Sethus Calvisius: Freut euch und jubiliert

W kościele św. Tomasza w Lipsku pracował nie tylko Jan Sebastian Bach. Przed Mistrzem o oprawę muzyczna nabożeństw dbał niejaki Sethus Calvisius (1556–1615). W motecie Freut euch und jubiliert Calvisius przekazuje przesłanie aniołów: „Radujcie się i świętujcie; w Betlejem znajdziecie najdroższe Dzieciątko Jezus i będzie Ono waszą radością i rozkoszą”.

4. Stepan Degtyarev: Tego dnia Chrystus rodzi się w Betlejem

W Biełgorodzie, w południowo-zacjodzniej Rosji, stoi duży pomnik kompozytora Stiepana Degtiariewa (1766–1813), jednego ze słynnych synów regionu. Degtiariew urodził się w pańszczyźnianym domu Szeremietiewów, jednej z najpotężniejszych rodzin w Rosji. Chóralna muzyka Degtiariewa jest związana z triumfem i chwałą. Podobnie jest z tą jego kolędą.

5. Kolęda ukraińska: Boh Predvichnyy narodyvsya

Jeśli masz ochotę zagłębić się w ukraińskie kolędy, Boh Predvichnyy narodyvsya („Bóg, wieczny narodził się tej nocy”) to świetny sposób, aby to zrobić. To chyba najpopularniejsza ukraińska kolęda, szczególnie w ukraińskiej diasporze, gdzie tradycyjnie śpiewa się ją w ukraińską Wigilię 6 stycznia (według kalendarza juliańskiego).

6. Jean de Brébeuf: The Huron Carol

The Huron Carol jest jedną z najpopularniejszych kolęd w Kanadzie i uznana została za ich pierwszą kolędę. Melodię napisał francuski misjonarz jezuita Jean de Brébeuf w latach czterdziestych XVII wieku. W rzeczywistości jest ona oparta na francuskiej pieśni ludowej Une jeune Pucelle.

7. Ramón Díaz (aranż. Tony Guzmán): ¡Lega la Navidad!

Śpiew chóralny na Dominice ma długą historię, sięgającą stycznia 1494 roku, kiedy to w założonej przez Kolumba osadzie La Isabela, niedaleko dominikańskiego miasta Puerto Plata, odbyła się pierwsza msza śpiewana z okazji Bożego Narodzenia. To właśnie z tej okazji Ramón Díaz stworzył ¡Lega la Navidad! – kolędę, do której później głosy dopisał Tony Guzmán. Tytuł tłumaczy się jako Boże Narodzenie nadchodzi.

8. Jean Sibelius: En etsi valtaa loistoa

En etsi valtaa loistoa („Nie szukam władzy, chwały ani złota”) pochodzi z wiekszego dzieła Jeana Sibeliusa Slossningen i Uleå ãlv („Łamanie lodu nad rzeką Oulu”) na narratora, chór męski i orkiestrę. To utwór patriotyczny, który wspierał opór Finów przed rosyjską okupacją ich kraju, która trwała kilkaset lat.

9. Christian Onyeji: Amuworo ayi otu nwa

Śpiew chóralny stanowi kluczową część kultu Igbo, czegoś, co poprzedza nadejście chrześcijaństwa w Nigerii. Jak ujął to muzykolog Daniel Agu, „nie ma aktywności Igbo – od narodzin do śmierci, włącznie z pochówkiem – która nie byłaby związana z oprawą muzyczną”.

Nigeryjski kompozytor Christian Onyeji (ur. 1967) kontynuuje połączenie obu tradycji. Jak sam mówi, „afrykańska muzyka artystyczna jest logicznym kontinuum afrykańskiej muzyki tradycyjnej”. Amuworo ayi otu nwa nawiązuje do Księgi Izajasza 9:6 („Dziecię nam się narodziło”).

Fot. Norman Rockwell