Thesaurus harmonicus. Music of Polish Renaissance
Leszek Potasiński (gitara, gitara barokowa)
Chopin University Press 2025, UMFC CD 202|2025, TT: 53’22”

Nowe nagranie Leszka Potasińskiego, zatytułowane Thesaurus harmonicus. Music of Polish Renaissance, stanowi wydarzenie szczególne w polskim życiu muzycznym. Album, wydany przez Chopin University Press, prezentuje repertuar, który – choć w swej epoce ceniony i wykonywany w całej Europie – w Polsce doczekał się dotąd jedynie nielicznych edycji fonograficznych. Wybór kompozycji Jakuba Polaka, Wojciecha Długoraja, Diomedesa Cato oraz Eustache’a du Caurroy, ukazuje bogactwo i wielkość polskiej (a także z Polską związanej) kultury lutniowej XVI i początku XVII wieku.

Największą wartością artystyczną albumu są transkrypcje dokonane przez Leszka Potasińskiego. Wzorowane na oryginalnych tabulaturach, zachowują one autentyczną polifonię, nie spłaszczając faktury i nie ujednolicając głosów – jak to często bywało w mniej starannych opracowaniach. Potasiński świadomie wydobywa z gitarowego idiomu to, co najbliższe renesansowej lutni i vihueli, a jednocześnie tworzy muzykę w pełni komunikatywną dla współczesnego słuchacza.

Interpretacje Potasińskiego imponują przejrzystością polifonii. Każdy głos prowadzony jest z pedantyczną precyzją, a zarazem naturalnością, która sprawia, że muzyka rozwija się organicznie i logicznie. Artysta w pełni wydobywa kunszt kompozytorski Polaka – w jego Fantazjach i Branlach można dostrzec europejski poziom mistrzostwa, który stawia twórcę w jednym szeregu z najznamienitszymi lutnistami epoki.

Większość nagrań zrealizowana została na współczesnej gitarze klasycznej autorstwa polskiego lutnika Leszka Gajdzika. Instrument brzmi tutaj wyjątkowo szlachetnie, o barwie ciepłej, głębokiej, lecz zarazem świetliście klarownej. Można odnieść wrażenie, że Potasiński wraz z realizatorami dźwięku poszukiwali sposobu, by przywrócić gitarze cechy brzmieniowe lutni – miękkie ataki, szybkie wygaszanie dźwięku, lekkość artykulacji. Efekt jest zdumiewający: słuchacz obcuje z gitarą, która w magiczny sposób przypomina dawny instrument, a jednocześnie zachowuje bogactwo i stabilność współczesnej konstrukcji. Jedynie utwór finałowy – Finale Wojciecha Długoraja – wykonany został na gitarze barokowej, co daje cenne porównanie i zamyka program sugestywną klamrą.

Na polskim rynku fonograficznym muzyka dawna, a zwłaszcza repertuar lutniowy, pojawia się dość rzadko. Thesaurus harmonicus jest więc nie tylko nagraniem cennym, ale w jakimś sensie pionierskim. Pokazuje bowiem, że polska muzyka lutniowa renesansu – reprezentowana przez Jakuba Polaka czy Wojciecha Długoraja – dorównuje kunsztem najświetniejszym europejskim mistrzom. Potasiński udowadnia, że repertuar ten nie tylko zasługuje na przywrócenie do życia, ale także może stanowić źródło dumy narodowej i dowód wysokiego poziomu kultury muzycznej dawnej Rzeczypospolitej.

Thesaurus harmonicus. Music of Polish Renaissance Leszka Potasińskiegoto album, który powinien znaleźć się w kolekcji każdego melomana zainteresowanego muzyką dawną – świadectwo kunsztu dawnych mistrzów i współczesnego artysty, który z pełnym oddaniem przywraca ich muzyce życie.

Robert Majewski © 2025