O płytach, które najbardziej mi się spodobały, piszę raz w tygodniu i tytułuję je mianem Płyty tygodnia | CD of the Week. Rocznie ukazuje się tyle znakomitych nagrań, że nie sposób wszystkich wysłuchać i napisać o tych, które się przesłuchało. Na koniec roku robię jednak rachunek sumienia i w ostatnich wpisach staram się nadrobić zaległości. Dziś remanent #2

Alessandriniego opus magnum

Claudio Monteverdi: Tutti i madrigali
Concerto Italiano, Rinaldo Alessandrini – direction
Naïve Records 2023, 11CD, TT: 510’00”

Zajęło mu to 28 lat. W tym roku Rinadlo Alessandrini i jego Concerto Italiano wydali ostatni wolumin cyklu wszystkich madrygałów Claudio Monteverdiego. Poszczególne płyty ukazywały się niesystematycznie od końca lat 90., a pracę nad nimi przerywano innymi projektami nagraniowymi Concerto Italiano. 

Pod koniec 2023 roku pojawił się cały komplet płyt. To wielka gratka, szczególnie dla tych, którzy nie mają pierwszych tomów. Dziś są one trudno dostępne, a jeśli gdzieś wypłyną, to i kosztują niemało. 

Nie ma potrzeby po raz kolejny pisać o zachwytach, jakie towarzyszą podczas obcowania z tymi nagraniami. Właściwie wszystko już powiedziano, a Alessadriniego wychwalono pod niebiosa. Dość powiedzieć, że to najlepsza na świecie interpretacja tych dzieł. Jeśli ktokolwiek może dorównać Concerto Italiano to jedynie La Venexiana, która nagrała Monteverdiego dla Glossy. 

Tej interpretacji niczego nie brakuje

Johann Sebastian Bach: Partitas & Sonatas (BWV 1001-1006)
Bojan Čičić – violin
Delphian Records 2023, DCD34300, 2CD, TT: 146’01”

Bojan Čičić jest obecnie jedną z najważniejszych postaci w świecie wykonawców muzyki dawnej. Lider Academy of Ancient Music, współpracuje z Rachel Podger i jej zespołem Brecon Baroque, założył i kieruje Illyrian Consort. 

Te informacje mogą być tłem dla zachwytu, jaki wzbudza jego interpretacja słynnych Partit i Sonat na skrzypce solo Johanna Sebastiana Bacha. 

Bojan Čičić zarejestrwał ten podwójny album w Crichton Collegiate Church w Midlothian, niedaleko siedziby wydawcy płyty (Delphian) w Edynburgu. Akustyka kolegiaty jest wprost stworzona dla tego dzieła, instrumentu Čičića (skrzypce Tononiego, Bolonia 1701 r.) i interpretacji. Czysta i bardzo szczegółowa artykulacja jest jednocześnie bardzo przejrzysta. Jednak dbałość o detale nie rozmywa wglądu w ogół poszczególnych części. Zgodnie z zamysłem Bacha Čičić odsłania polifoniczną strukturę partit i sonat. Tej interpretacji nie brakuje niczego. 

I jeszcze jedno. Nie wiem, czy Bojan Čičić brał pod uwagę teologiczną warstwą tych kompozycji. Nawet jeśli nie, to jego gra sugeruje, że doskonale zdaje on sobie sprawę z głębi i złożoności tych dzieł.

Tak daleko, tak blisko

Unicum. New Songs from the Leuven Chansonnier
Ensemble Leones, Marc Lewon – direction
Naxos 2023, 8.574395, TT: 74’35”

Marc Lewon to urodzony odkrywca i genialny muzyk. Obie te cechy skupiaja się jak w zwierciadle na tej płycie. 

Przypomnijmy. XV-wieczny Śpiewnik Leuven ujrzał światło dzienne w 2015 roku. Zawiera on pokaźną ilość unikalnych kompozycji i chansons, które są udokumentowane tylko w tym jednym źródle. Stanowią one również większość omawianego albumu. 

Marc Lewon i jego Ensemble Leones podeszli do tych bezcennych partytur z wrażliwością. Oczami wyobraźni widzę ich, jak trzymają w rękach delikatny pergamin. Nie chcąc zniszczyć dokumentu, ani uronić niczego z ducha epoki, prowadzą nas przez wspaniałe harmonie z przejrzystością i ekspresją. Czyste soprany, giętkie środkowe głosy i delikatnie acz wyraziste basy zarejestrowano w idealnej równowadze, która nadaje śpiewnikowi przynależną mu naturę. 

Trio instrumentalne łagodnie wtapia się w niemal kruchą tkankę wokalną, przenosząc nas do tego bardzo odległego świata muzyki. Dzięki Markowi Lewonowi i jego kompanom jest on bliższy, niż nam się wydaje.

Sztort w roli głównej  

Canzoni Fantasie. Bartolomeo de Selma and His Journey Through 17th Central Europe
Anne Schumann – violin, Clemens Schlemmer – dulcian, Petra Burmann – theorbo
Paschen Records 2023, PR 230082, TT: 54’45”

Fagocista Clemens Schlemmer i jego koleżanki z zespołu Musicalische Schlemmerey (Anne Schumann – skrzypce i Petra Burmann – teorba) zapraszają w podróż przez krainę XVII-wiecznej muzyki kameralnej. 

Przewodnikiem po tej wędrówce jest hiszpański kompozytor i mnich Bartolomeo de Selma y Salaverde (ok. 1595- ok. 1638), który w pewnym momencie swojego życia wyruszył z ojczyzny w bezpowrotną podróż. Zatrzymywał się w Innsbrucku i Wenecji, aż wreszcie dotarł do Polski i tu zmarł. Niniejsza płyta łączy kompozycje Bartolomea z utworami współczesnych mu (i będących pod jego wpływem) kompozytorów: Giovanniego Battisty Fontany (1589-1630), Dario Castello (1602-1631) oraz ich polskiego kolegi Adama Jarzębskiego (ok. 1590 r. – 1649). 

Album przynosi muzykę z czasów wielkiego europejskiego kryzysu politycznego (Wojna Trzydziestoletnia), który wciągnął Europę w potężny zamęt dyplomatyczny. Oprócz tego kontynent nawiedziły wtedy epidemie dżumy, których ofiarami padli i Fontana, i Castello. 

Głównym instrumentem Bartolomea de Selma y Salaverde wydaje się być dulcian (w Polsce znany pod nazwą sztort), i to on odgrywa w tym nagraniu rolę główną. Miłym dla nas akcentem jest muzyka polskiego kompozytora Adama Jarzębskiego, który rzadko pojawia się w zagranicznych nagraniach. 

Clemens Schlemmer przez dekadę poświęcił się badaniu muzyki Bartolomeo de Selmy y Salaverde i jemu współczesnych. Oprócz naukowej wagi tego nagrania w każdym jego fragmencie słychać prawdziwość radość muzykowania. Cudownie “chrząkający” sztort Clemensa Schlemmera w połączeniu ze skrzypcami barokowymi Anny Schumann i teorbą Petry Burmann dowodzi niezwykłych umiejętności solowych i zespołowych muzyków tria Musicalische Schlemmerey. 

Płyta zachwyca od pierwszej do ostatniej nuty.

Robert Majewski © 2023