Domenico Scarlatti: Stabat Mater & Other Works
Le Caravansérail, Bertrand Cuiller – orgue, clavecin, direction
Harmonia Mundi 2022, HMM 905340, TT: 76’22”

Wielki post, adwent, Wielkanoc i Boże Narodzenie staram się ilustrować odpowiednimi nagraniami. Zazwyczaj wybieram nowości. Nie zawsze się to udaje. Po pierwsze, nie ukazuje się ich aż tyle, żeby wystarczyło na kilkanaście wpisów wielkopostnych i wielkotygodniowych; po drugie, jest całe mnóstwo starszych nagrań, które warto sobie przypomnieć. I od takiej płyty zaczniemy.

Domenico Scarlattiego najlepiej znamy z setek sonat na instrumenty klawiszowe, które skomponował w drugiej połowie swojego życia dla swojej uczennicy Marii Barbary, księżniczki Portugalii, a później królowej Hiszpanii. Ale pisał też opery i muzykę kościelną. Prawie wszystkie z tych pierwszych zaginęły. Muzykę kościelną reprezentuje m.in. Stabat Mater, powstałe podczas pobytu kompozytora w Rzymie w latach 1715-1719. Kompozycja przeznaczona jest na dziesięciogłosowy chór i continuo, trwa około 20 minut.

Utwór charakteryzuję się skomplikowanym (by nie powiedzieć „zagmatwanym”) kontrapunktem i takąż samą polifonią. Scarlatti raczej unika homofonizacji. Ogólnie utwór jest ciekawy, a fragmenty wręcz porażają swoją urodą.

Le Caravansérail wykonują utwór w obsadzie jeden śpiewak na jedną partię. Dzięki temu dają nam przejrzystą i dobrze brzmiącą interpretację. W porównaniu z pochmurną wersją Stabat Mater w wykonaniu Vox Luminis czy transfiguracją tego dzieła w wykonaniu Johna Eliota Gardinera, interpretacja Bertranda Cuillera i Le Caravansérail jest o wiele bardziej bezpośrednia, witalna i namiętna. W efekcie kompozycja Scarlattiego rozkwita w morzu barw, a dziesięciogłosowa polifonia jest czytelna i podana w swoistym barokowym bel canto.

Pozostała część programu to utwory solowe na klawesyn, które Cuiller gra na wspaniale brzmiącym instrumencie, plus muzyka kameralna, arie operowe i kantata Pur nel sonno almen tal’ora.

Podsumowując, jest to wspaniałe osiągnięcie Bertranda Cuillera i Le Caravansérail, pokazujące, że Scarlatti to ktoś więcej niż twórca setek sonat klawiszowych.

Robert Majewski © 2023