Mikołaj Zieleński: II. Offertoria et communiones totius anni (experts)
Wrocław Baroque Ensemble, Andrzej Kosendiak – dyrygent
Narodowe Forum Muzyki, CD Accord 2025, ACD 345, NFM 97, TT: 41’06”

Twórczość Mikołaja Zieleńskiego stanowi pomost między duchem renesansowej wielogłosowości a wczesnobarokowym idiomem, który coraz śmielej sięgał po retorykę afektów i nowatorskie podejście do harmonii. Zbiór Offertoria et communiones totius anni, opublikowany w Wenecji na początku XVII wieku, to imponująca panorama muzyki sakralnej, osadzona w kalendarzu liturgicznym i odzwierciedlająca bogactwo duchowe epoki.

Wybór dzieł na najnowszym albumie Wrocław Baroque Ensemble nie jest przypadkowy – skupiono się na utworach dedykowanych konkretnym świętym i patronom, których kult szczególnie mocno zaznaczył się na ziemiach polskich, zwłaszcza na Śląsku i we Wrocławiu. Święci Stanisław, Wojciech, Jan Chrzciciel, Jadwiga Śląska czy Dorota i Wacław to postaci nie tylko o religijnym znaczeniu, lecz także o wymiarze historyczno-tożsamościowym. W utworach poświęconych tym figurom Zieleński operuje subtelną polifonią i mistrzowsko prowadzi linie wokalne, tworząc gęste, ale przejrzyste faktury. W kompozycjach ofiarowanych świętym dostrzegalna jest dbałość o słowo – tekst sakralny jest tu nie tylko nośnikiem treści, lecz katalizatorem emocji i dramaturgii.

Na szczególną uwagę zasługują również instrumentalne fantazje, które choć niekompletne w oryginalnym przekazie, dzięki współczesnej rekonstrukcji zyskały nowe życie. Te utwory, pozbawione pierwotnie najwyższej partii, dziś zaskakują pełnią brzmienia i kunsztownym kontrapunktem, a ich obecność w programie płyty stanowi wartość dodaną – uzupełnienie i kontrapunkt dla sakralnych wokalnych arcydzieł.

Wrocław Baroque Ensemble pod kierunkiem Andrzeja Kosendiaka już po raz drugi sięga po twórczość Zieleńskiego – i podobnie jak na poprzedniej płycie czyni to pasją i dojrzałością interpretacyjną. Warto dodać, że niniejszy album jest piętnastą częścią serii przynoszącej muzykę z czasów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Każde nagranie było nie tylko wydarzeniem artystycznym, ale również ważnym głosem w dyskusji o roli polskiego dziedzictwa muzycznego w kulturze europejskiej. Nowa płyta stanowi kontynuację tej misji, będąc przy tym jedną z najciekawszych pozycji w całym cyklu prezentującym kompozytorów dawnej Rzeczypospolitej.

Na omawianym albumie zespół prezentuje dojrzałe, przemyślane wykonanie, w którym balans między ekspresją a kontemplacją został osiągnięty z imponującą precyzją. Partie wokalne cechuje klarowność frazowania i nienaganna intonacja, a brzmienie zespołu – naturalne i nasycone. Interpretacja unika zbędnego patosu, stawiając na duchową intensywność i subtelność w operowaniu barwą.

Szczególnie poruszające są fragmenty dedykowane świętym patronom Polski i Śląska – wykonania pełne skupienia, ale i głębokiej emocjonalnej prawdy. Fantazje instrumentalne, zrekonstruowane przez Marcina Szelesta, z dużym wyczuciem stylu (najwyższy głos), brzmią jak organiczna część programu, spójna z jego liturgiczną aurą. Całość rejestracji utrzymana jest w znakomitej jakości dźwiękowej – akustyka i balans realizacji pozwalają w pełni docenić zarówno detale polifonii, jak i całościowy obraz dzieła.

Mikołaj Zieleński II to nie tylko kontynuacja udanego projektu – to jego artystyczne pogłębienie i ważny krok w stronę przywracania należytego miejsca polskiej muzyce dawnej. Wrocław Baroque Ensemble i Andrzej Kosendiak po raz kolejny udowadniają, że z przeszłości można czerpać z pasją, mądrością i niezwykłym wyczuciem ducha czasu.

Robert Majewski © 2025

Płyty można posłuchać w serwisie streamingowym Apple Music.