Exile
Patricia Kopatchinskaja, Thomas Kaufmann, Camerata Bern
Alpha Classics 2025, ALPHA 1110, TT: 74’53”

„Czy wygnanie jest bólem i izolacją, czy też źródłem inspiracji?” Wyjątkowa mołdawska skrzypaczka Patrycja Kopaczyńska (pisana częściej z angielska jako Patricia Kopatchinskaja) zadaje sobie to pytanie i sama udziela odpowiedzi: „To, co pozostaje kompozytorom, nam muzykom, nam ludziom, to wygnanie w sztukę, w muzykę, która wymyka się wszelkiej konceptualizacji”. 

Na swoim nowym albumie skrzypaczka (sama „wyrwana z korzeniami na zawsze”), razem z zespołem Camerata Bern i wiolonczelistą Johannem Kauffmanem, zgromadziła dzieła kompozytorów, którzy byli zmuszeni do ucieczki ze swojej ojczyzny. W 1920 roku Iwan Wyszniegradski schronił się w Paryżu, gdzie komponował na fortepian ćwierćtonowy w czasach, gdy w Rosji najmniejszy dysonans był uważany za prowokację polityczną. Andrzej Panufnik opuścił rodzinną Polskę w 1954 roku, a zamieszczony na płycie Koncert skrzypcowy zadedykował Yehudi Menuhinowi. Alfred Schnittke osiedlił się w Hamburgu w 1990 roku, osiem lat przed śmiercią, spędziwszy większość życia w Związku Radzieckim. Z kolei belgijski wirtuoz skrzypiec, Eugène Ysaÿe, wyemigrował z powodu I wojny światowej do USA i w 1917 roku, napisał melancholijny poemat muzyczny Exil!, od którego płyta wzięła swój tytuł. Jedynym kompozytorem obecnym na albumie, który nie musiał uciekać był Schubert. Wszyscy jednak wiemy, że ból i samotność były jego wewnętrznym wygnaniem, które uobecniał w muzyce. Płytę uzupełniają dwa mołdawskie utwory ludowe, w tym pieśń Cucuşor cu pană sură, wspaniale zaśpiewana przez skrzypaczkę i Vlada Popescu. 

Artystycznie to mistrzowskim album. Patrycja Kopaczyńska jest w pełni ukształtowaną skrzypaczką o niezwykłym talencie, oddaną bez reszty muzycznym projektom, które wymyśla i realizuje. Talentem i zaangażowaniem nie ustępuje jej drugi solista, Thomas Kaufmann. Towarzysząca im Camerata Bern jest bezbłędna pod każdym względem. Jeśli nie będzie nadużyciem powiedzenie, że płyty o tak trudnej emocjonalnie tematyce można słuchać z przyjemnością, to taki właśnie jest ten album. 

Robert Majewski © 2025 

Albumu można posłuchać na Apple Music.