Johann Sebastian Bach: Rethinking The Well-Temeperd Clavier
Natalia Psichnyk – piano, Calmus Ensemble
Navona Records 2024, NV6593, 3 CD, TT: 255’00”

Szwedzko-ukraińską pianistkę Natalię Pasiecznik zainspirował do tego projektu urodzony w Ukrainie muzykolog, Bolesław Jaworski (1877-1942). Jakiś czas temu postawił on tezę, że Das Wohltemperierte Klavier Bacha opiera się na chorale protestanckim i jest artystyczną interpretacją treści biblijnych. 

Pasiecznik i towarzyszący jej w nagraniu Clamus Ensemble poszli tym tropem oraz śladami samego Bacha, który wielokrotnie podkreślał, że prawdziwym celem muzyki jest oddawanie chwały Bogu. W efekcie Das Wohltemperierte Klavier stał się dziełem wokalno-instrumentalnym. Istotę projektu Pasiecznik doprecyzowuje w komentarzu. Według niej nagranie ma nie tyle wymiar religijny, co jest osobistą refleksją na temat naszej egzystencji. 

Artyści oparli swój pomysł na odnajdywaniu powiązań między pochodzącą z różnych dzieł muzyką wokalną Bacha a fragmentami Das Wohltemperierte Klavier. Dzięki temu zabiegowi zbiór preludiów i fug zyskał odmienne znaczenie semantyczne. Pianistka zestawiła jedynie fragmenty Das Wohltemperierte Klavier, ponieważ jej głównym celem było stworzenie spójnej narracji. 

Oprócz tej adaptacji, na dwóch kolejnych płytach można usłyszeć Das Wohltemperierte Klavier w oryginalnym brzmieniu. Natalia Pasiecznik oddała charakter tego dzieła z wrażliwością, muzyczną inteligencją i niemal misyjnym zapałem. Do tego dochodzi lekki powiem improwizacji, który w wersji Natalii Pasiecznik raczej należałoby nazwać nadaniem dziełu Bacha delikatności i medytacyjnej przestrzeni. 

Grzechem byłoby nie odnieść się do udziału Clamus Ensemble. To niej jest pierwszy ich projekt bachowski. Berlińczycy brzmią znakomicie – jako zespół i jak soliści. Ich udział jest tu nie do przecenienia. 

Na koniec ważne uzupełnienie. Z tego, co wiem, album ukazał się jedynie w wersji cyfrowej. Odsłuchanie albumu na portalach streamingowych nie daje pełnej satysfakcji. Całą frajdę robi śledzenie połączeń Das Wohltemperierte Klavier z kantatami, chorałami i fragmentami bachowskich pasji. Pomocne w tej czynności będzie śledzenie szczegółów, które można znaleźć na stronie wydawcy (Navona Records). 

Robert Majewski © 2024