Na koniec naszego cyklu cztery płyty większego kalibru – opery i oratoria poświęcone adwentowi i świętom Bożego Narodzenia. 

Noc wigilijna

Mikołaj Rimski-Korsakow: Noc wigilijna (opera w czterech aktach)
Bianca Andrew, Thomas Faulkner, Sebastian Geyer, Peter Marsh, Julia Muzychenko, Andrei Popov, Anthony Robin Schneider, Enkelejda Shkoza, Alexey Tikhomirov, Georgy Vasiliev, Barbara Zechmeister, Frankfurt Opera Chorus, Frankfurt Opera and Museum Orchestra, Sebastian Weigle – direction
Naxos 2023, 8.660543-44, 2CD, TT: 146’51”

Czteroaktowa opera Noc wigilijna Mikołaja Rimskiego-Korsakowa powstała w latach 1894-95, a libretto kompozytor napisał na podstawie opowiadania Mikołaja Gogola pod tym samym tytułem. To historia miłości kowala Wakuły do Oksany, córki bogatego rolnika, która obiecuje mu swoją rękę w zamian za buty carycy. Ale złe duchy psocą i zagrażają ich miłości – czarownica na miotle zbiera gwiazdy z nieba, a diabeł kradnie księżyc. Rezultatem jest fantastyczna opera pod dyrekcją Sebastiana Weigle, pełna napięcia i wspaniałych kolorów. 
 
Obsada jest doskonała. Georgij Wasiliew śpiewa pełnym charakteru głosem o przyjemnej barwie. Julia Muzyczenko (Oksana) jest nie mniej ekspresyjna. Pozostałe role są równie dobrze obsadzone, a chór i orkiestra tworzą ekscytujący i pełen charakteru akompaniament.

Uwielbiaj, duszo moja, sławę Pana

Carl Philipp Emanuel Bach: Magnificat. Auf, schicke dich Spiega. Ammonia fortunata
Hanna Herfurtner, Elvira Bill, Georg Poplutz, Matthias Vieweg, Die Kölner Akademie, Michael Alexander Willens – direction
CPO 2023, TT: 69’24”

Umiejętności kompozytorskie Carla Pilippa Emanuela Bacha znamy głównie z jego dzieł instrumentalnych. Jego kompozycje oratoryjno-kantatowe pozostają całkowicie w cieniu twórczości ojca. Zupełnie niesłusznie, co słychać na tej płycie. Magnificat i dwie towarzyszące mu kompozycje chóralne (w tym bożonarodzeniowa kantata) otrzymały wspaniałe muzyczne opracowanie.

“Hamburski Bach” opracował tekst Magnificatu kapitalnie. Użył do tego czterogłosowego chóru i pięciu solistów. W niektórych częściach Carl Philipp Emanuel brzmi jak ojciec. Słuchać, że znał dobrze jego Mszę h-moll. Mimo to zawsze pozostaje sobą. To samo dotyczy kantaty bożonarodzeniowej. Dwa chóry, które obramowują kompozycję, są świadectwem zmian. Młody Bach unika częstego wykorzystania chórów. Tylko raz efektownie łączy go z solistami w przedostatnim numerze (19). 

Poziom wykonania to w dużej mierze zasługa dyrygenta, Michaela Alexandra Willensa, jego solistów oraz Akademii Kolońskiej. Artykulacja, kultura śpiewu, technika gry i radość, jaką wkładają w to wykonanie, są po prostu wspaniałe! Wszystko tu pasuje! W połączeniu ze świetną książeczką i najlepszą technologią nagrania powstała świąteczna (i nie tylko) płyta, którą dodaję do najlepszych tegorocznych fonogramów.

Oratorium bożonarodzeniowe w formie pastiszu

Georg Philipp Telemann: A Christmas Oratorio (Pasticcio)
Veronika Winter, Anne Bierwirth, Georg Poplutz, Matthias Vieweg, Rheinische Kantorei, Das Kleine Konzert, Hermann Max – direction
CPO 2023, TT: 77’53”

Słowo “pastisz” rzadko pojawia się w omówieniach płyt. Cóż zatem ono oznacza? W epoce baroku był to dość rozpowszechniony zwyczaj kompilowania nowych utworów ze starszych kompozycji. 

To właśnie zrobił dyrygent Hermann Max, tworząc Oratorium bożonarodzeniowe Telemanna z pięciu nieznanych wcześniej jego kantat. To całkowicie zgodne z duchem baroku. Maxowi z pewnością przyświecała idea pastiszu stosowana przez Bacha. Trudno ten model przebić, a mimo to warto posłuchać owych pięciu kantat, z których niektóre są dość krótkie (od 10 do 18 minut). Max wybrał kantaty na trzy dni Bożego Narodzenia, Nowego Roku i Trzech Króli. 

Dyrygent i jego Rheinische Kantorei gwarantują historyczną interpretację. Warto zauważyć, że partie solistyczne śpiewają członkowie chóru. Wszyscy są przekonujący. Znakomici są także instrumentaliści z Das Kleine Konzert – nawet kotły i trąbki brzmią delikatnie i nigdy nie dominują. 

Podsumowując, ten album to wspaniały muzyczny prezent dla miłośników muzyki dawnej, którzy „mają już wszystko”.

Nie mogli tego zrobić lepiej

Johann Hermann Schein: Ein Kind geborn zu Bethlehem (Vokalwerke zu Weihnachten)
Capricornus Ensemble Stuttgart, Henning Wiegräbe – direction
Coviello Classics 2023, COV92320, TT: 61’34”

Żyjący na przełomie epok Jochann Hermann Schein w swojej muzyce umiejetnie łaczył włoski koncert wokalny z niemiecką tradycją chorałową. Jednym z przykładów takich kompozycji jest ta płyta. Przynosi ona utwory przeznaczone na Boże Narodzenie. Stoi za nią fantastyczny niemiecki zespół specjalizujący się w wykonawstwie historycznym Capricornus Ensemble Stuttgart. 

Cztery puzony (na jednym gra szef zespołu Henning Wiegräbe), skrzypce, wiolonczela, theorba i organy realizują kunsztowny kontrapunkt. Mocne kontrasty, wyraźne napięcie harmoniczne i świetna technika instrumentalistów sprawiają, że mamy do czynienia ze znakomitą interpretacją. Obdarzona ciekawą barwa głosu sopranistka Jessica Jans i tenor Daniel Schreiber robią wszystko, co trzeba, aby przekonującego zaśpiewać te XVII-wieczne koncerty sakralne. Oboje mają bardzo elastyczne głosy, co jest niezbędne do realizacji różnego rodzaju ozdobników, unikają wibrato i zwracają optymalną uwagę na tekst. Równowaga brzmienia między glosami i instrumentami jest również bez zarzutu. Stuttgarccy artyści nie mogli tego zrobić lepiej.

Robert Majewski © 2023