William Byrd: Mass for five voices
The Gesualdo Six, Owain Park – direction
Hyperion Records 2023, CDA68416, TT: 66’30”

Musically it is superb – as always with the Gesualdo Six

Angielski kompozytor William Byrd nie miał łatwego życia. Oficjalnie musiał być anglikaninem, jednak w sercu zawsze pozostał katolikiem. On i jego żona byli wielokrotnie karani grzywną, ponieważ odmawiali udziału w nabożeństwach protestanckich, a ich nazwiska umieszczano na rządowej liście obserwacyjnej. Dla katolików w Anglii nabożeństwo zostało zepchnięte do podziemia, a msze odprawiane były przez wyjętych spod prawa księży w prywatnych domach. 

Duch tej potajemnej celebracji jest sercem nowej płyty brytyjskiego zespołu wokalnego Gesualdo Six. Rejestrację poprzedził inscenizowany koncert, podczas którego śpiewacy przebrani w stroje z epoki, odgrywali rolę celebransów, a ich szef, Owain Park, pełnił obowiązki księdza. 

Z tego koncertu pozostały jedynie zdjęcia i relacje, które pokazują, że musiał być to świetny spektakl: śpiewacy ustawieni w kręgu, pomieszczenie tonie w mroku, na stole świece, przed koncertem publiczność została poinstruowana, żeby skuliła się, gdy usłyszy złowrogie walenie do drzwi – to znak, że straż odnalazła nielegalne zgromadzenie. 

Choć nagranie nie przynosi tej teatralnej otoczki, wyraźnie czuć w nim mroczną atmosferę tamtych czasów. Muzycznie jest wspaniale – jak zawsze w przypadku Gesualdo Six. Męskie głosy rozbrzmiewają z niebywałą intonacyjną precyzją i niemal ekstatycznym połączeniem z tekstem. To z pewnością zachwyciłoby Byrda. Zawsze zależało mu, aby znaczenie słów przebijało się przez gąszcz polifonii. 

William Byrd nazywany jest „ojcem angielskiej muzyki”. Był wspaniałym kompozytorem, odważnym człowiekiem oraz piewcą wolności słowa i wyznania. Trudno wyobrazić sobie lepszy sposób na uczczenie przypadającej w tym roku czterechsetnej rocznicy jego śmierci. 

Robert Majewski © 2023