Les Siècles au Théâtre des Champs-Élysées: Lalo, Debussy, Roussel, Dukas
Les Siècles, François-Xavier Roth – direction
Harmonia Mundi 2025, HMM 902736, TT: 61’14”

Album „Les Siècles au Théâtre des Champs-Élysées” wydany przez Harmonia Mundi jest nie tylko koncertowym zapisem jednego z najważniejszych wieczorów w historii tego zespołu, ale i muzycznym hołdem dla francuskiego repertuaru przełomu XIX i XX wieku, wykonywanego na instrumentach z epoki. François-Xavier Roth i jego orkiestra Les Siècles udowadniają tu raz jeszcze, że historyczne brzmienie – kiedy traktowane jest z pasją i głęboką wiedzą – potrafi odsłonić odcienie mistrzowskich partytur, których współczesne orkiestry często nie wydobywają.

Lalo – feeria barw i detalu

Koncert otwiera Pierwsza suita z baletu „Namouna” Édouarda Lalo, muzyka rzadko goszcząca na estradach, a tu ukazana w pełni swej barwnej palety. Roth prowadzi orkiestrę z wyraźnym poczuciem teatralności, pozwalając by ornamentyka smyczków i wyraziste dialogi instrumentów dętych drewnianych tworzyły żywy obraz karnawałowych scen. Marion Ralincourt, grająca na flecie Louisa Lota z 1892 roku, czaruje uwodzicielskim tonem – zwłaszcza w „Parades de foire” – a subtelne pizzicata w „Sérénade” mają rzadko spotykaną sprężystość. Realizacja dźwiękowa, bliska i selektywna, pozwala niemal dotknąć tekstur orkiestry, nie tracąc przy tym przestrzeni sali Théâtre des Champs-Élysées.

Debussy – szybki, elektryzujący faun

Wykonanie „Prélude à L’après-midi d’un faune”, znane już z płyty poświęconej Debussy’emu, zachowuje swój charakterystyczny tempa vivo. Roth unika przesadnego rozciągania fraz, przez co całość trwa niespełna dziewięć minut, jednak nie pozbawia utworu poetyckiego oddechu. Ten Faun jest bardziej niepokojący niż kontemplacyjny, a Ralincourt wprowadza do swojej solówki nutę erotyzmu w czystym, wiekowym brzmieniu fletu. To interpretacja, która intryguje właśnie przez swoją lekkość i zadziorną energię – Debussy w szampańskim wydaniu.

Roussel – lokalny akcent i mitologiczna ekspresja

Druga suita z baletu „Bacchus et Ariane” (1930) wprowadza na scenę świat Alberta Roussela – kompozytora, który w Tourcoing, rodzinnym mieście orkiestry, jest postacią symboliczną. Dziewięć miniatur suity buduje spójną dramaturgię, od lekko sarkastycznych epizodów po monumentalną bachanalię finałową, gdy Bachus koronuje Ariadnę gwiazdami. Roth wydobywa architektoniczną precyzję partytury, unikając masywności, a jednocześnie pozwalając, by kulminacja nabrała rozmachu przypominającego złoty wiek francuskiego baletu symfonicznego.

Dukas – mistrzowski finał i triumf publiczności

Zamykający album „Uczeń czarnoksiężnika” Dukasa działa jak pokaz fajerwerków w rytmie symfonicznym. Tutaj Roth i jego muzycy odsłaniają pełnię swojego koncertowego temperamentu – od subtelnego motywu fagotu Michaëla Rollanda (na Buffet Crampon z ok. 1900 r.), po rozbuchaną kaskadę orkiestry w momencie, gdy zaklęcie wymyka się spod kontroli. Nagranie kończy burza oklasków publiczności Théâtre des Champs-Élysées – uzasadniona, bo finał jest prawdziwym brawurowym majstersztykiem.

Muzykologiczny kontekst

Album jest świadectwem konsekwentnej filozofii Les Siècles – prezentowania muzyki w brzmieniu z epoki, nie jako muzealnego eksponatu, lecz żywego organizmu. Instrumenty z przełomu XIX i XX wieku nadają orkiestrze charakterystyczny pastelowy odcień, miękką artykulację i bogatszą paletę dynamiczną. Roth, mimo późniejszych kontrowersji, tu pozostaje w swojej najlepszej formie: łączy dyscyplinę i elegancję w szczegółach faktury z dramaturgią, która naturalnie prowadzi słuchacza przez kalejdoskop francuskich stylów – od orientalistycznego Lalo, przez impresjonistycznego Debussy’ego, po neoklasyczny rozmach Roussela i groteskowy humor Dukasa.

To album, który nie tylko dokumentuje jubileusz zespołu, ale też potwierdza, że francuska muzyka przełomu epok w interpretacji na instrumentach z epoki może brzmieć świeżo, intensywnie i porywająco – zarówno dla ucha melomana, jak i oka muzykologa.

Robert Majewski © 2025 

Płyty można posłuchać w serwisie Apple Music.