Leopold Godowski: Timeless. The Complete Works for Violin and Piano
Sara Dragan – violin, Kenny Broberg – piano
DUX Recordings Producers 2025, DUX 2038, TT: 63’10”

W epoce przesyconej rejestracjami kanonicznych dzieł skrzypcowych, płyta „Godowsky: Timeless” stanowi prawdziwe odkrycie – subtelny akt przywracania światu muzyki, która dotąd pozostawała w półcieniu wirtuozerskich popisów fortepianowych Leopolda Godowskiego. To właśnie ta mniej znana część jego spuścizny – miniatury, walce, impresje – stała się przedmiotem muzycznej reinterpretacji w wykonaniu Sary Dragan i Kenny’ego Broberga. Album wydany przez DUX Recordings Producers z okazji 155. rocznicy urodzin kompozytora to przedsięwzięcie zarówno artystycznie wysmakowane, jak i symbolicznie głębokie. 

Zapomniany mistrz kameralnej intymności 

Godowski (1870–1938), legenda fortepianu i autor Studies on Chopin’s Études, w swych kameralnych dziełach odkrywa inne oblicze – delikatne, refleksyjne, pełne humoru i melancholii. Miniatury z cyklu 12 Impressions (1916) stanowią sedno albumu: to muzyczne mikroskopie uczuć, które – niczym witraże późnoromantycznej wrażliwości – ukazują grę świateł i półcieni. Od Larghetto lamentoso, w którym żal staje się pieśnią cichą i bezpretensjonalną, po lekko ironiczny Valse macabre, Godowski balansuje między elegancją a ekspresją, tworząc świat kameralnej poezji dźwięku. 

Zarówno w Waltz-Poems, jak i w urokliwym Alt-Wien, powraca motyw wiedeńskiego walca – raz nostalgicznym wspomnieniem, raz stylizacją przefiltrowaną przez liryzm Chopina. W Nocturnal Tangier pobrzmiewa egzotyczna nuta, a w Ein Dämmerungsbild, nagranym tu w premierowym duecie Broberga i Dragan, Godowski staje się romantycznym wizjonerem zmierzchu. 

Dwoje artystów – jedno brzmienie 

Wykonawcy tego albumu wydają się dobrani przez los. Sara Dragan, 26-letnia skrzypaczka o imponującej karierze, ukształtowana przez Zakhara Brona i Salvatore Accardo, reprezentuje szkołę brzmienia o korzeniach wschodnioeuropejskich, nasyconą śpiewnością i wewnętrznym blaskiem tonu. Jej dźwięk – ciepły, elastyczny, szlachetny – w połączeniu z fortepianem Kenny’ego Broberga, ucznia Abbeya Simona (a więc pośrednio – samego Godowskiego), tworzy dialog pokoleń i tradycji. 

Broberg, laureat konkursów im. Vana Cliburna i Czajkowskiego, jest pianistą o głębokim zrozumieniu faktury i wewnętrznej narracji. W jego interpretacji partia fortepianu nie dominuje, lecz prowadzi subtelny dialog, niczym współoddychający narrator. Dragan natomiast kształtuje frazę z naturalnym oddechem, z poszanowaniem proporcji i wyczuciem retoryki dźwięku. Ich wspólne muzykowanie to nie demonstracja, lecz kontemplacja – wspólne oddychanie materią dźwięku. 

Nagranie zrealizowane w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego (grudzień 2023) zachwyca klarownością i przestrzennością dźwięku. Realizacja DUX – precyzyjna, lecz naturalna – podkreśla szlachetność barw, a równowaga między instrumentami pozwala uchwycić kameralną intymność muzyki. To jeden z tych albumów, w których każdy detal ma znaczenie, a inżynieria dźwięku staje się współtwórcą emocjonalnej narracji. 

To niezwykle cenne, że Dragan i Broberg przywracają światu repertuar, który mógłby pozostać jedynie ciekawostką w cieniu pianistycznych ekstremów Godowskiego. W ich interpretacji miniatury te nabierają powagi i znaczenia – stają się równorzędnymi ogniwami tradycji romantycznej kameralistyki. To muzyka, w której nie błyszczy popis, lecz subtelność – wrażliwość, w której, jak zauważyła sama Dragan, trzeba „wczuć się w żydowską duszę”, by odnaleźć melancholię, dowcip i filozoficzną zadumę między nutami. 

Przyznam – Timeless to moja muzyczna „guilty pleasure”. Zawiera „zaledwie” miniatury, pozornie lekkie i salonowe, a jednak wracam do niej z tym samym zachwytem, z jakim sięgam po sonaty Beethovena czy koncerty Brahmsa, Czajkowskiego i Brucha. To płyta, która nie narzuca się monumentalnością, lecz wciąga delikatnym czarem i szlachetną prostotą. W jej dźwiękach odnajduję coś, co coraz trudniej spotkać – elegancję bez emfazy i melancholię bez patosu. 

Podsumowując. Album „Godowsky: Timeless” to nie tylko rekonstrukcja zapomnianego rozdziału historii muzyki, lecz także dowód, że duch późnoromantycznej kameralistyki wciąż potrafi poruszać. Dragan i Broberg stworzyli interpretację, która łączy w sobie wierność stylowi z nowoczesną świadomością narracji. 

Robert Majewski © 2025 

Albumu można posłuchać w serwisie Spotify.